Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên

Văn bản Bài học đầu đời được trích từ truyện kí phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài. Tác phẩm được giới thiệu nằm trong chương trình học kì I của bộ sách Kết nối kiến ​​thức vào đời lớp 6.

Vì vậy, Pgdphurieng.edu.vn sẽ cung cấp tài liệu Sáng tác 6: Bài học đường đời đầu tiên. Xin vui lòng xem chi tiết bên dưới.

Soạn bài bài học đường đời đầu tiên – Văn mẫu 1

Trước khi đọc

1. Có thể bạn đã đọc một câu chuyện hoặc xem một bộ phim về một niềm vui hay nỗi buồn mà nhân vật đã trải qua. Khi bạn đọc (xem), bạn đã nghĩ gì?

Gợi ý: Khi đọc truyện hay xem phim, bản thân người đọc (xem) có thể cảm nhận được niềm vui, nỗi buồn của nhân vật.

2. Chia sẻ với bạn bè một số điều làm bạn hài lòng hoặc chưa hài lòng khi nghĩ về mình.

Gợi ý:

– Hài lòng: chăm chỉ học tập, tự giác trong công việc.

– Điều chưa hài lòng: đôi khi còn chủ quan trong giờ kiểm tra, còn ham chơi, không giúp bố mẹ việc nhà…

Đọc văn bản

Câu hỏi 1. Làm thế nào để bạn dự đoán những gì sắp được kể?

Dự đoán: Cuộc đối thoại giữa Dế Mèn và Dế Mèn.

Câu 2. Khi rủ Dế Choắt trêu chị Cốc, Dế Mèn có nghĩ đến hậu quả không?

Dế Mèn không nghĩ đến hậu quả.

Câu 3. Điều gì đã xảy ra với Dế Mèn? Dế Mèn đã làm gì khi thấy điều đó?

– Dế Choắt do bà Cốc mổ.

– Dế Mèn nằm trong hang, nằm trên giường, bắt được chữ năm, mặc kệ Dế Mèn.

Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu hỏi 1. Truyện được kể theo lời của nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ nhất?

– Truyện được kể theo lời của nhân vật: Dế Mèn.

– Truyện được kể theo ngôi thứ nhất.

Câu 2. Đọc phần một của đoạn trích, nêu một số chi tiết miêu tả Dế Mèn gợi cho em đặc điểm của con người. Cách miêu tả này thường được sử dụng trong những thể loại truyện nào?

– Một số chi tiết miêu tả Dế Mèn:

• Ăn uống điều độ, làm việc điều độ thì chóng lớn
• một vận động viên cricket trẻ mạnh mẽ
• Dạo một vòng toàn thân run lên màu nâu bóng loáng có thể soi gương rất ưa nhìn.
• thỉnh thoảng lại đưa cả hai chân lên vuốt râu một cách trịnh trọng và duyên dáng.
• Bước đi uy nghi, mỗi bước nhảy duyên dáng
• hai hàm răng đen nhánh lúc nào cũng nhai như hai lưỡi liềm đang lao động.
• dám đùa với cả xóm: mắng bà Tào Tháo, đá ông Công Võ…

Mô tả này thường được sử dụng trong truyện cổ tích.

Câu 3. Bạn thích hay không thích điều gì ở cách Dế Mèn miêu tả và đánh giá về mình ở phần một? Tại sao?

– Đại loại như: anh chàng dế mèn ăn uống và làm việc điều độ, luôn yêu đời và khỏe mạnh. Vì đó là những đức tính tốt đẹp của Dế Mèn đáng khâm phục và noi gương.

Không thích: kiêu căng, ngạo mạn không coi trọng ai. Vì đây là những đức tính xấu, khiến con người dễ mắc sai lầm, gây ấn tượng xấu với mọi người xung quanh.

Câu 4. Dế Mèn nói gì khi đến thăm nhà Dế Choắt và khi Dế Choắt cầu cứu? Những lời nói đó thể hiện thái độ gì của Dế Mèn?

– Khi đến nhà Dế Choát, Dế Mèn nói: “Sao mày sống cẩu thả thế! Nhà cửa bừa bộn… Mày già rồi mà khôn”.

– Khi Dế Mèn kêu cứu: “Ủa! Về nhà tao?… Đào ruộng chết!”.

– Những lời nói đó thể hiện thái độ của Dế Mèn: ra vẻ bề trên, khinh thường De Choat.

Câu 5. Chứng kiến ​​cái chết của Dế Mèn, Dế Mèn có những cảm xúc và suy nghĩ gì? Những suy nghĩ, tình cảm ấy thể hiện ở Dế Mèn có gì thay đổi?

– Chứng kiến ​​cái chết của Dế Mèn, Dế Mèn đã có những cảm xúc, suy nghĩ gì:

• Hối hận khi hành động của mình đã gây ra cái chết cho Dế Mèn: “Tôi ân hận lắm! Em xin lỗi!… Em biết làm sao bây giờ?”.
• Thương tiếc, xót xa trước cái chết của Dế Mèn: “Tao xót xa… tao chết rồi”.

– Những suy nghĩ, tình cảm đó thể hiện sự thay đổi của Dế Mèn: Không còn thái độ hách dịch, coi thường mọi người xung quanh.

Câu 6. Theo em, từ những kỉ niệm đáng nhớ đó, Dế Mèn đã rút ra bài học gì?

Bài học mà Dế Mèn rút ra: Ở đời, có tật xấu là hiếu thắng, có trí mà không biết lễ nghĩa thì sớm muộn cũng chuốc lấy họa vào thân.

Câu 7. Miêu tả hình ảnh của bạn về nhân vật De Choat. Nếu gặp một người bạn có những đặc điểm giống Dế Mèn, em sẽ đối xử với bạn ấy như thế nào?

– Hình dung về nhân vật Dế Mèn: Dế Mèn nhỏ bé, gầy yếu, nhút nhát nhưng khá hiểu biết về cuộc sống.

– Nếu gặp một người bạn có những tính cách như Dế Mèn, chúng ta cần phải biết tôn trọng, giúp đỡ và yêu thương.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể lại một sự việc trong đoạn văn Bài học đầu đời bằng lời của một nhân vật tự chọn.

Gợi ý:

– Dế Mèn: Một hôm, em thấy chị Cốc từ dưới nước bay lên đậu ở gần hang. Vốn tính nghịch ngợm, tôi nghĩ ra trò trêu Cốc. Tôi mời Dế Mèn nhưng nó mắc cở nên xin cho bằng được. Tôi liền mắng De Choat, rồi bảo nó xem tôi chọc ghẹo chị Cốc như thế nào. Tôi đợi đến khi chị Cốc đập cánh quay đầu về phía cửa tổ mới cất giọng trêu ghẹo. Lúc đầu, cô nghe thấy một bài hát từ mặt đất, và cô giật mình để bay đi. Nhưng rồi sực tỉnh lại, Cốc liền tìm đến cửa hang của tôi và dò hỏi. Tôi nhanh chóng chui vào trong hang, leo lên giường và bắt chéo chân. Tôi thầm nghĩ: “Mày sẽ giận ngay, mày sẽ đập đầu mày cho nhỏ, dù nhỏ đến mấy cũng không chui được vào ổ của tao”. Tôi mừng rỡ mà không nghĩ tai họa ập đến.

– Dế Choắt: Ông Dế Mèn hàng xóm của tôi rất khỏe mạnh và cường tráng. Trái ngược với anh, tôi gầy gò và ốm yếu. Một hôm, anh Dế Mèn đến nhà em chơi. Anh ấy nhìn xung quanh và gọi nhà tôi bừa bộn và bừa bộn. Anh ta còn dọa nếu ai vào đầm sẽ chết. Tôi sợ nên ngập ngừng nhờ anh kiếm giúp một góc bên hông nhà để khi tối lửa tắt đèn có đứa nào bắt nạt chạy qua. Nhưng vừa nghe tôi nói, anh Dế Mèn đã cười, rồi từ chối tôi. Nói xong, Dế Mèn trở về nhà. Tôi cảm thấy rất buồn nhưng không dám nói gì thêm.

Xem thêm tại Đoạn văn kể lại một sự việc trong đoạn văn Bài học đầu đời

Soạn bài đầu bài học đường đời – 2

Về tác giả và tác phẩm

1. Tác giả

– Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen.

– Tô Hoài sinh ra tại quê cha ở thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông cũ. Tuy nhiên, ông lớn lên ở quê mẹ là làng Nghĩa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội).

– Ông có vốn hiểu biết phong phú và sâu sắc về phong tục, tập quán của nhiều vùng miền khác nhau trên đất nước ta.

– Sáng tác của anh thiên về thể hiện những sự thật đời thường.

– Tác phẩm của anh thuộc nhiều thể loại khác nhau như truyện ngắn, truyện dài, hồi ký, kịch bản phim, tiểu luận…

– Năm 1996, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

– Một số tác phẩm tiêu biểu:

• Những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn (truyện dài, 1941)
• Ô chuột (tập truyện ngắn, 1942)
• Cỏ dại (hồi ký, 1944)
• Chuyện Tây Bắc (tập truyện, 1953)
• Tự truyện (1978)
• Quê hương (tiểu thuyết, 1981)
• Chân ai lấm bụi (hồi ký, 1992)
• Chiều (tiểu thuyết, 1999)
• Chuyện xưa Hà Nội (nhật ký, 2010)…

2. Trích Bài Học Đường Đời Đầu Tiên

Một. Nguồn gốc

– Bài học đường đời đầu tiên được trích từ chương I nhật ký phiêu lưu của Dế Mèn.

– Tên đoạn trích do người biên soạn SGK đặt.

– Dế Mèn phiêu lưu ký, in lần đầu năm 1941, là tác phẩm viết cho thiếu nhi độc đáo và nổi tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài. Truyện gồm mười chương, kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính là chú Dế Mèn.

b. Bản tóm tắt

Dế Mèn là một chú dế khỏe vì nó biết ăn uống điều độ. Tuy nhiên, anh ta có tính cách kiêu căng, luôn nghĩ rằng mình “có thể đứng đầu thế giới”. Dế Choắt luôn coi thường những người xung quanh, đặc biệt là Dế Choát – anh hàng xóm gầy gò, yếu ớt. Một lần, Dế Mèn chơi khăm chị Cốc khiến Dế Choát phải chịu nỗi oan. Choat được bà Cốc mổ cho đến khi kiệt sức. Trước khi chết, Choát khuyên Dế Mèn từ bỏ lòng kiêu hãnh. Dế Mèn vô cùng ân hận và nhận ra bài học đường đời đầu tiên.

c. Cách trình bày

Gồm 3 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “có thể sắp lên đỉnh thiên hạ”: Dế Mèn tự giới thiệu.
• Phần 2. Tiếp đến “Tôi về, không phiền đâu”: Câu chuyện về người bạn hàng xóm là Đê Choát.
• Phần 3. Còn lại: Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

Đọc – hiểu văn bản

1. Dế Mèn tự giới thiệu

– Hình dạng

• Bóng mò đôi.
• Các móng vuốt ở chân, ở lưng cứng và sắc.
• Anh ta có màu nâu sáng bóng, béo ngậy, dễ nhìn trong gương và rất ưa nhìn.
• Đầu tôi to, nổi từng cục rất cứng đầu.
• Hai hàm răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngấu nghiến.

– Cử chỉ, hành động:

• Ăn uống điều độ, làm việc điều độ
• Dạo một vòng toàn thân run lên màu nâu bóng loáng có thể soi gương rất ưa nhìn.
• Lâu lâu lại trịnh trọng mà uyển chuyển đưa hai chân lên vuốt râu ông.
• dáng đi oai vệ, mỗi bước chân đều múa cổ chân, hai chòm râu rung lên rung xuống.
• Dám đùa với cả xóm: quát bà Tào Tháo, đá ông Công Võ…

=> Một vận động viên crickê trẻ mạnh mẽ.

2. Chuyện anh bạn hàng xóm Đê Choát

– Dự đoán sự việc được kể: Dế Mèn kiêu căng, hiếu thắng sẽ trêu chọc, khinh bỉ Dế Mèn.

– Đoạn đối thoại giữa Dế Mèn và Dế Choát:

• Một lần đến thăm nhà Choát, Dế Mèn lên tiếng bất bình: “Sao chú sống cẩu thả thế. Nhà cửa bừa bộn… Thôi chú! Chú to mà không khôn..”.
• Hay khi Choát bày tỏ mong muốn Dế Mèn đào một cái ngách sang bên hông nhà Mèn để khi bị ai bắt nạt thì giúp đỡ nhau. Nhưng Dế Mèn khinh bỉ: “Hừ! Góc thông tin đến nhà tôi? Dễ nghe đúng không? Anh hôi như mèo thế này em chịu không nổi. Thôi, im cái bài hát mưa thổn thức ấy đi. Đào tổ của nông dân và cho anh ta chết!”. Sau đó, anh ta quay trở lại mà không cần suy nghĩ.

=> Thái độ của Dế Mèn tỏ ra kiêu căng, ích kỷ.

– Khi Dế Mèn mời Dế Choát đã không nghĩ đến hậu quả khiến Cốc tức giận. Dế Mèn nhanh chóng chui vào hang để cho Dế Choát một mình đối mặt với Cốc. Chú Dế Mèn đáng thương đã phải chịu nỗi oan, bị chị Cốc mổ cho đến khi kiệt sức. Nhưng Dế Mèn vẫn không ra tay cứu bạn, không chịu nhận lỗi và chịu trách nhiệm về lỗi lầm. Cuối cùng, Dế Mèn kiệt sức và chết.

– Khi Dế Mèn chết: Dế Mèn hối hận vì đã đối xử với Dế Mèn. Nó hối hận vì đã gián tiếp gây ra cái chết cho Dế Mèn. Nó tự trách mình là kẻ mạnh mẽ chỉ biết hèn nhát trốn tránh. Sau khi chôn cất Dế Mèn, cảm giác của nó rất thất vọng và bất lực vì Dế Mèn đã chết rồi, không thể cứu được nữa. Dế Mèn đứng lại vì nó muốn nghiêm túc suy nghĩ về cách sống của mình trong suốt thời gian qua.

=> Cái chết của Dế Mèn khiến Dế Mèn nhận ra bài học đường đời đầu tiên.